- PISjournal

EU i Amerika

July 28, 2020

Ljubiša Malenica

U posljednjih par mjeseci neočekivano smo postali svjedoci manifestacije društveno-političke krize koja već nekoliko godina sazrijeva unutar Sjedinjenih Država. Scene sa američkih ulica navikli smo gledati u zemljama daleko nestabilnijim i ekonomski iscrpljenijim nego što je jedna od vodećih svjetskih sila. Štaviše, nagla degeneracija početnih i mahom mirnih protesta u razulareno divljanje i nasilje pokazuje visok stepen sličnosti sa početkom različitih obojenih revolucija, sponzorisanih od strane Vašingtona širom svijeta.[1]

Politički analitičari nisu mogli propustiti sve elemente, prisutne u prethodnim smjenama režima, koji su postali očigledni unutar protesta čiji navodni cilj je bila borba protiv policijske brutalnosti. Neki od američkih komentatora političkih dešavanja još od 2017. godine razvoj političke situacije u SAD-a posmatraju, između ostalog, i kroz lupu obojenih revolucija.[2]

STATISTIČKE ČINjENICE
Okidač za prvobitne proteste bila je smrt američkog crnca Džordža Flojda, ubijenog od strane policije u Mineapolisu. Način na koji je Džordž Flojd umro se može, bez rezerve, okarakterisati kao brutalan i nečovječan. Ipak, kada uzmemo u obzir kriminalnu statistiku u Sjedinjenim Državama, moramo se zapitati zašto je baš smrt ovog crnca uzrokovala ovako agresivnu i masovnu reakciju. Statistički gledano, u Sjedinjenim Državama najveći broj crnaca koji postanu žrtve ubistva stradaju od drugih crnaca.[3] Ista tendencija je prisutna u bijelačkoj zajednici.

Prema podacima Federalnog istražnog biroa iz 2016. godine, od 3.499 ubistava gdje su žrtve bili bijelci, 2.845 ubica su pripadali istoj rasi. S druge strane, od 2.870 ubistava gdje su žrtve bili crnci, 2.570 ubica su bili takođe crnci.[4] Kao što se može primjetiti, većina ubistava u Sjedinjenim Državama je lokalizovana unutar pojedinačnih rasa. Statistika američkog Ministarstva pravde (Department of Justice) iz 2018. godine je ilustrativan pokazatelj izuzetno visoke zastupljenosti crnačke populacije, procentualno gledano, u kriminalnim aktivnostima.

Naime, u nešto više od deset miliona i tri stotine hiljada kriminalnih prekršaja koji su se dogodili tokom 2018. godine, 2.826.460 počinitelja je bilo afričkog porijekla.[5] Ispostavlja se da su za skoro trećinu od ukupnog broja kriminalnih radnji u Sjedinjenim Državama odgovorni crnci. Slika biva dodatno upotpunjena kada se uzme u obzir činjenica da crnačko stanovništvo čini nešto više od 13 odsto ukupne populacije SAD-a. Objektivno gledano, u odnosu na ukupan broj crnačkog stanovništva, mali procenat crnaca učestvuje u kriminalnim radnjama što samo po sebi nameće zaključak da je izuzetno mali procenat Afroamerikanaca odgovoran za disproporcionalno veliki broj krivičnih djela. Uprkos tome, policija u Sjedinjenim Državama tokom godine ubije više osoba evropskog porijekla negoli osoba afričkog porijekla.[6]

Policijska brutalnost koja se očitovala u slučaju Flojd mogla se i ranije susresti na ulicama američkih gradova. U avgustu 2016. godine, Toni Timpa, bijelac iz Dalasa, umro je u skoro identičnom okolnostima kao i Džordž Flojd.[7] Javnost je sa događajem, putem video-snimka sa lične kamere jednog od policajca upoznata prvi put 2019. Kao i Flojd, i Timpa je prisutnim policajcima govorio da ne može da diše i da ga ubijaju, što su oni ignorisali dok ga je jedan od njih držao pritisnutog uz tlo spustivši mu koljeno na gornji dio leđa. Timpa je ubrzo potom umro.

Iako se snimak Timpine smrti pojavio, grubo gledano, oko godinu dana prije nego što će policija u Mineapolisu ubiti Flojda, za Timpu nisu organizovani protesti, nije bilo bombastičnih slogana niti zahtjeva za ukidanjem policije, nije bilo pomena policijske odgovornosti niti kampanja na Tviteru. Velike firme nisu donirale milionske sume novca niti je Timpa preko noći postao heroj iz ulice. Samo je njegova porodica bila zainteresovana za istinske okolnosti pod kojima je Toni Timpa umro, dok je društvo u Americi nastavilo dalje.

Statistički podaci, nepristrasni po svojoj prirodi, jasno upućuju kako na negativne društvene procese, koji se najviše očituju u crnačkoj zajednici, tako i na prisutnost kriminalnih elemenata u svim segmentima američkog društva. To nije ništa novo s obzirom da je kroz istoriju svako društvo vodilo borbu protiv kriminogenog ponašanja svojih članova.

Stoga se opet nameće pitanje šta je to drugačije i posebno u smrti Džordža Flojda da opravdava građanske nemire, paljevinu, napade i ubistva, s obzirom da je u protekla dva mjeseca više od trideset osoba stradalo u protestima ili događajima čiji organizatori svoje postupke opravdavaju Flojdovim imenom. Suštinski gledano, odgovor je jednostavan – u smrti Džordža Flojda nema ništa posebno. Čak ni brutalan način njegove smrti, kao što smo vidjeli, nije nešto ranije neviđeno. Stvarna razlika jesu šire društvene okolnosti unutar kojih se Flojdova smrt odigrala.

POLITIZACIJA RASE
Čak je i površnom posmatraču jasno da postoji opsežna politička pozadina trenutnim nemirima u Sjedinjenim Državama. Kriminalna istorija Džordža Flojda nesumnjivo upućuje da on nije bio nikakav heroj, već običan čovjek sa svim manama koje prate ljudsku prirodu. Njegovo ubistvo jeste bilo nepravedno i brutalno, no svaki dan u američkim gradovima ljudi umiru brutalno i nepravedno. Štaviše, reakcija na Flojdovu smrt bila bi, nesumnjivo, daleko blaža da je kojim slučajem Flojd bio bijelac. Ovde se susrećemo sa fenomenom politizacije rase unutar SAD-a za potrebe američke političke elite, posebno Demokratske stranke.

Od 60-ih i 70-ih godina prošlog vijeka, pa sve do danas, politička elita Demokratske partije u Sjedinjenim Državama posmatrala je crnačko stanovništvo kao dio biračkog tijela koji je čvrsto u taboru Demokratske stranke. Ilustrativan primjer je nedavni intervju koji je kandidat za predsjednika, Džo Bajden, dao popularnom crnom radio voditelju, Šarlamejnu. Na kraju intervjua, kada je Šarlamejn pozvao Bajdena da posjeti studio u Njujorku, da odgovori na još neka pitanja, Bajden je uzvratio rekavši da „ako imate problema u odlučivanju hoćete li glasati za mene ili Trampa, onda niste crni“.[8]

Elita Demokratske stranke ne posmatra crnački glas kao nešto što mora zaslužiti već kao nešto što posjeduje i na šta se uvijek, bez obzira na okolnosti, može pouzdati. Sa dolaskom Trampa na mjesto predsjednika, dotična dinamika se počela polako mijenjati s obzirom da Tramp nije vodio mnogo brige o politici ranijih administracija.

Prije negoli su održani predsjednički izbori 2016. u Sjedinjenim Državama, svako značajnije ispitivanje javnog mnjenja upućivalo je ka sigurnoj pobjedi Hilari Klinton. Njene pristalice su je već tada slavile kao prvu ženu na mjestu predsjednika u američkoj istoriji, kao da je za najvažniju funkciju u državi bitniji pol od sposobnosti. Čak i van Sjedinjenih Država, svi su, manje-više, očekivali pobjedu Klintonove. Na dan izbora – hladan tuš. Donald Tramp, narandžasti čovjek, kako su ga podrugljivo zvali glavni mediji u Americi, je postao 45. predsjednik Sjedinjenih Država.

Scene koje su pratile izborne rezultate nisu se mogle uporediti ni sa čim u decenijama koje su prethodile Trampovom izboru. Medijska elita koja je do juče ismijavala Trampa sada je pred milionima običnih građana morala priznati poraz i Donalda Trampa nazvati svojim predsjednikom. Cijeli niz poznatih ličnosti iz svijeta muzike, filma i biznisa negativno je reagovao na rezultate izbora, dok je nekolicina čak prijetila da će napustiti zemlju. U taboru demokrata, poraz Hilari Klinton je dočekan veoma emotivno, uz suze i nevjericu. Emocija nije nedostajalo ni na ulicama Sjedinjenih Država gdje su hiljade protestovale protiv Donalda Trampa uz slogan „Nije moj predsjednik“ (Not My President).[9][10][11]

U određenim slučajevima je ispoljavanje emocija protiv novoizabranog američkog predsjednika poprimalo morbidne i patološke oblike, do te mjere u suprotnosti sa ponašanjem zrelih i odraslih osoba da je ubrzo dato ponašanje dobilo i pseudonaučni naziv „Sindrom rastrojstva Trampom“ (Trump Derangement Syndrome). Po svemu sudeći, izbori održani 2016. su bili pošteni i sprovedeni u skladu sa zakonskim normama. Za pretpostaviti je da su gubitnici, u skladu sa ad nauseam ponavljanim principima demokratije, bili spremni da prihvate volju građana i da kroz ulogu opozicije konstruktivno sarađuju sa pobjednikom izbora. To se nije dogodilo.

Tramp nije ni položio zakletvu a već je bio optužen za seksualno zlostavljanje i rasizam. Neki od najistaknutijih predstavnika Demokratske stranke postali su predvodnici medijske i političke hajke protiv predsjednika, dovodeći ga u vezu sa Rusijom, insistirajući na njegovom opozivu, napadajući njegove kandidate za različite državne funkcije te, generalno gledano, dovodeći državni sistem u stanje paralize. Velike medijske kuće i tehnološke kompanije iz Silikonske doline su se pridružile napadima, dodajući ulje na vatru već polarizovanog američkog društva.

Sada dolazimo do stvarnog problema. Bez obzira na sliku napredne demokratije i razvijenog društva koja se predstavlja svijetu, činjenica je da Sjedinjene Američke Države pate od sveprisutne subverzije i izvitoperenja pravnog sistema i državnog mehanizma. Slika nedodirljivih demokratskih i građanskih principa je samo to – slika i ništa više. Tu je kako bi pokušala sakriti činjenicu da se u posljednjih pola vijeka, možda i više, politika američke elite uopšte nije promjenila, bez obzira ko se nalazio u Bijeloj kući, kako u odnosu prema stranim državama tako i u odnosu prema sopstvenom stanovništvu i kulturnim principima na kojima je dotično stanovništvo zasnovalo društvenu zajednicu.

Razgradnji stabilnog društva koje su Sjedinjene Države imale tokom pedesetih godina prošlog vijeka doprinelo je više procesa koji moraju biti posmatrani kao međusobno povezani fenomeni, zavisni od stalnog prožimanja kako bi održali dati stepen prisutnosti i važnosti u određenom društvu. Važnost proučavanja ovih procesa u kontekstu Sjedinjenih Država se ogleda u činjenici da je u period od pola vijeka, postojanje i djelovanje ovih procesa promjenilo američko društvo kako u pogledu principa na kojima se zajednica zasniva tako i u pogledu odnosa između pojedinaca među sobom. Ranije smo spomenuli da je u datoj transformaciji učestvovalo više procesa, no za potrebe ovog teksta fokusiraćemo se na fenomene feminizma, subverzije obrazovnog sistema i ateizma.

FEMINIZAM KAO BORBA ZA MOĆ
Feminizam, kao društvena pojava, nije uvijek imao karakteristike prisutne danas. Kada zapadni stručnjaci govore o feminizmu obično operišu u okviru četiri talasa koji su se, vremenski gledano, protezali od pedesetih godina devetnaestog pa sve do druge decenije dvadeset prvog vijeka. Prvi talas feminizma, ograničen na 19. i početak 20. vijeka, odnosio se na pokrete koji su se borili kako bi žene dobile pravo glasa. Drugi talas, obilježen zahtjevima za pravnom i društvenom jednakošću te seksualnom revolucijom, zahvatio je značajan dio šezdesetih godina dvadesetog vijeka. Devedesete godine prošlog vijeka bile su, između ostalog, obilježene trećim talasom feminizma, dok je četvrti talas, od 2012. godine, bio okarakterisan opsežnom upotrebom društvenih mreža i navodnom borbom protiv „nasilja nad ženama, kulture silovanja i seksualnih napada“.[12]

Kada govorimo o prvom, i do određene mjere drugom, talasu feminizma, nije problematično istaći da su žene u devetnaestom i početkom dvadesetog vijeka bile ograničene u određenim oblastima, u poređenju sa muškarcima. Feministi će često istaći dotične nejednakosti ne ulazeći u detalje tadašnjeg društvenog poretka i logiku društvenih normi. U određenom broju država tokom 19. vijeka žene nisu imale pravo glasa s obzirom da je dotično pravo bilo vezano za služenje vojnog roka i vojnu službu.

S obzirom da od žene nije bilo očekivano izlaganje pogibeljnoj prirodi rata, za razliku od muškarca, ona nije imala pravo glasa. U toku 1895. savezna država Masačusets je organizovala glasanje među ženskom populacijom po pitanju dodjeljivanja prava glasa ženama. Od 575.000 žena, samo njih 22.204 je odgovorilo pozitivno.[13] S obzirom da zagovornici feminizma pristupaju ovom periodu putem generalizacije i pojednostavljivanja, neophodno je istaći da je pitanje žena i prava glasa bio složen proces koji je uključivao mnogo aktera, kako žena i muškaraca, na obje strane rasprave, te se odvijao unutar društvenog poretka koji, za razliku od često isticane karikature društva, nije bio zasnovan na tlačenju žena već, nazovimo je tako, društvenoj podjeli rada koja je prvenstveno uzimala u obzir prirodnu sklonost muškaraca i žena prema različitim vidovima aktivnosti.

I pored ovoga, možemo se složiti da je dodjela prava glasa, te pravno izjednačavanje polova bio pozitivan napredak ostvaren u prvom i u djelu drugog talasa feminizma. Sve što je došlo nakon toga imalo je negativan uticaj na društvene okolnosti u Sjedinjenim Državama i do određene mjere se može posmatrati kao vid društvene patologije.

Na papiru, feminizam se definiše kao pokret za ravnopravnost polova, odnosno teorija političke, ekonomske i društvene jednakosti polova.[14] Sastavni dio feminističkog narativa čini ideja da su kroz istoriju žene, pri čemu se misli na sve žene, bile tlačene od strane muškaraca u okviru društva koje se „žigoše“ nazivom patrijarhalno, ili patrijarhat, te se posmatra kao suštinski loš oblik društvenog organizovanja bez iskupljujućih kvaliteta. Već u samoj definiciji se susrećemo sa jazom između feminističke slike svijeta i istorijske stvarnosti.

Osoba koja objektivno sagleda istorijat feminizma neminovno će doći do tačke u kojoj se mora zapitati zbog čega je dotični društveni pokret još uvijek aktivan i koja je njegova savremena svrha. Žene, s obzirom da pripadaju kategoriji građana, pred zakonom imaju ista prava kao i muški članovi društva. U nekim državama, s obzirom na svoju specifičnu biologiju, ostvaruju povlastice koje su muškarcima nedostupne. U svijetlu ovih činjenica, koje su neosporne, sasvim je na mjestu vratiti se pitanju šta je savremena svrha feminizma. Odgovor je prost – kao i sa drugim ideologijama, feminizam danas, kao pokret i kao termin, je samo paravan putem kojeg se skriva gola borba za moć.

Kao što to obično biva, veliki dio moći se koncentriše u veoma uskom broju ruku. Shodno tome, u žrtve savremenog feminizma, koji je čak i kao termin neophodno početi posmatrati sa negativnom konotacijom, spadaju i same žene koje prihvate iskrivljenu predstavu istorije i trenutne stvarnosti.[15] Kao što smo već istakli, definicija feminizma naglašava političku, ekonomsku i društvenu dimenziju ženske borbe za ravnopravnost. Ovo je definicija koja se može pronaći u jednom od najpoznatijih digitalnih rječnika na svjetu, Merijam-Vebster.

Kada se pogleda bilo koja od tri ranije spomenute oblasti, koja od njih je u 2020. godini van dohvata žena? Niti jedna. U svakoj od njih postoje žene koje su se tu našle ili putem sopstvenog rada i talenta ili pak putem korupcije i nepotizma. Države na Balkanu imaju već dugogodišnje negativno iskustvo sa kadrovima koji su se na svojim pozicijama našli putem porodičnih veza ili putem postupaka koji se zakonski definišu kao kriminalni. Žene nisu nikakav izuzetak. S obzirom da su dio ljudske vrste, urođeni su im svi potencijali za vrline i mane koje je čovječanstvo pokazalo tokom svoje istorije.

Ono što odlikuje savremeni feminizam jeste otklon od objektivnog sagledavanja stvarnosti, agresivni napadi na trenutne strukture društva sa ciljem stavljanja žena u povoljniji položaj, demonizacija muškarca kao kategorije te razarajući efekat na sposobnost određenog društva da samo sebe obnavlja, kako u čisto biološkom smislu, tako i u kulturnom te nacionalnom.

Prema istraživanju Kejto instituta, provedenom početkom 2020. godine,[16] a zasnovanom na izvještaju Biroa za popis, bez imigracije populacija Sjedinjenih Država će početi da opada u naredne tri decenije. Za državu od 330 miliona stanovnika ovo je pomalo iznenađujući zaključak, posebno kada se uzmu u obzir navodi američkih analitičara koji demografsku sliku unutar SAD-a predstavljaju kao jedan od američkih aduta u globalnoj borbi protiv Kine. Američka vizija podrazumijeva da kinesko stanovništvo stari i brojno opada dok se Sjedinjene Države mogu pohvaliti mladom populacijom koja raste, kako zbog unutrašnjeg priraštaja tako i zbog imigracije. Kada se ukloni fenomen imigracije, koji bi ionako trebao biti sporedni faktor u biološkom obnavljanju određenog društva, slika Sjedinjenih Država izgleda daleko nepovoljnije.

U periodu od 1965. do 2017. godine, kada je provedeno istraživanje od strane Pju istraživačkog centra, u Sjedinjene Države je stiglo 59 miliona emigranata, kako iz Evrope i Kanade, tako i iz Meksika, Jugoistočne Azije i Latinske Amerike.[17] U ovaj broj spadaju i osobe koje su u međuvremenu preminule ili napustile SAD. Ovaj proces je u posljednjih pola vijeka povećao udio strane populacije u Americi sa 5.4 odsto iz šezdesetih prošlog vijeka na trenutnih 14 odsto. Prema procjenama u ranije spomenutom istraživanju, do 2065. skoro trećina američkog stanovništva spadaće u kategoriju emigranata.

U približno istom periodu, od 1973. godine kada je na snagu stupila zloglasna odluka američkog Vrhovnog suda u slučaju Roe protiv Vejda, u Sjedinjenim Državama je izvršeno između 50 i 60 miliona abortusa.[18][19][20] Ovde možemo primjetiti postepenu transformaciju američkog društva iz stanja samodovoljnosti, po pitanju biološke obnove, u stanje biološkog parazitizma putem kojeg se iz stranih kultura i država izvlače najsposobniji članovi društva kako bi se očuvala stabilnost domaće populacione slike.

Presuda u slučaju Roe protiv Vejda smatra se jednom od velikih feminističkih pobjeda dok se pravo na abortus posmatra kao sastavni dio oslobođenja žena od njihovog „potlačenog“ položaja u društvu. Abortus, koji je ranije bio zabranjen te imao veoma nizak stepen društvene prihvaćenosti, veoma brzo po presudi je postao „pravo“ kojim su žene postale oslobođene od odgovornosti za sopstveno ponašanje, posebno u pogledu seksualnog odnosa, te posljedica takvog ponašanja. Činjenica da je pitanje života i smrti budućeg pokolenja postalo svedeno na apsurdnu ravan pojedinačnog prava svake žene dovoljan je pokazatelj moći kojom ženska populacija raspolaže.

Privatizacija abortusa je uticala na pojavu i jačanje drugih negativnih procesa, kao što je dehumanizacija nerođene djece putem njihovog kvazinaučnog srozavanja na „prostu gomilu ćelija“ ili, još monstruoznije, na funkciju običnog parazita u tijelu žene. Ne treba gajiti nedoumice – odlučivanje o životu i smrt sopstvenog djeteta bez ikakvog upliva šire okoline spada u jednu od manifestacija moći. Više od pedeset godina konstantne propagande, uperene protiv djeteta u majčinoj utrobi, dovelo je do infantilizacije značajnog djela ženske populacije koji želi učestvovati u društvenom životu te uticati na razvoj određene zajednice, no koji istovremeno odbija prihvatiti sopstvena biološka ograničenja, svoje mjesto u društvenoj strukturi te odgovornost za sopstvene postupke.

SUBVERZIJA OBRAZOVNOG SISTEMA
Razloge za brzo širenje feminističkih ideja treba prevashodno tražiti u subverziji obrazovnog sistema, posebno višeg obrazovanja putem uvođenja besmislenih cjelina kao što su rodne studije, obesmišljavanjem ranije ustanovljenih naučnih oblasti putem dodavanja različitih pseudonaučnih ili prizemno političkih tema koje su potpuno nevezane uz datu struku, iskrivljivanjem istorije kroz stigmatizaciju žrtava i „pranje“ zločinaca kako bi se zadovoljio truli narativ političke korektnosti, svođenjem kompleksnih istorijskih procesa ili događaja na nekolicinu površnih i veoma uskih perspektiva koje samom svojom prirodom sakate shvatanje i promišljanje datih dešavanja, posmatranjem ukupnosti društva kroz nacionalnu ili rasnu prizmu te dekonstrukcijom, odnosno degeneracijom, umjetničkih i književnih djela, kulturnih narativa i obrazaca specifične tradicije na mnoštvo sitnih besmislenih komada čime se gubi svaki raniji smisao koji je cjelina imala te se, od strane onoga koji vrši dekonstrukciju, novonastala rasplinutost koristi kako bi se „otkrila stvarna poruka“ koju je tvorac htio poslati, odnosno kako bi se predmet dekonstrukcije uklopio u odgovarajući narativ.

U posljednjih par godina, na platformi Jutjub, veliku popularnost su stekli video segmenti iz intervjua sa bivšim agentom KGB-a, Jurijem Bezmenovim koji je tokom osamdesetih godina prebjegao u Sjedinjene Države.[21] U okviru Amerike, spomenuti intervju je privukao pažnju stotina hiljada osoba upravo zbog činjenice da je tokom razgovora koji je vođen polovinom osamdesetih godina prošlog vijeka, Bezmenov predvidio i upozoravao američku javnost na dešavanja kojima smo danas svjedoci. Američka obavještajna zajednica je nesumnjivo iz Bezmenova izvukla sve što je bilo od koristi te dotično znanje prilagodila svojim potrebama. Između sovjetskog pristupa dugoročnoj subverziji i američkog društvenog inženjeringa prisutnog u skoro svim društvima kojima je „donesena demokratija“ čini se da nema previše razlike.

U kontekstu našeg teksta, Bezmenovljev intervju ima poseban značaj u djelu koji se odnosi na subverziju obrazovnog sistema koji kroz ovaj proces postaje rasadnik visoko obrazovanih kadrova sa usađenom mržnjom prema sopstvenoj državi i naciji, spremnih da djeluju s ciljem uništenja istih. U suštini, visoki obrazovni sistem postaje izvor autošovinizma.

Bezmenov definiše četiri etape kojima se vrši subverzija jednog društva.[22] Prvo nastupa faza demoralizacije, potom faza destabilizacije, nju prati faza krize nakon čega čitav proces završava putem faze normalizacije. U svim etapama pobrojanim iznad, obrazovni sistem ima svoju svrhu, no od ključnog je značaja prva faza subverzije kada je neophodno izvršiti demoralizaciju stanovništva putem medija te obrazovnih i istraživačkih institucija. Veoma zanimljiv segment na koji sam Bezmenov skreće pažnju jeste savjet KGB instruktora koji su ga opomenuli da ne posvećuje pažnju osobama koje su nazivali „političkim prostitutkama“ već da se okruži „velikim medijskim ličnostima, bogatim producentima, akademicima i ciničnim egocentričnim ljudima… potencijalni i poželjni regruti u očima KGB-a su bile narcističke i pohlepne osobe lišene morala koje bi mogle pomoći u destabilizaciji zemlje“.[23]

Kategorija političkih prostitutki je svakako prisutna i u srpskom društvu i nema potrebe poimenice ih spominjati. Ponašanje dotičnih osoba u posljednjih nekoliko decenija dovoljno govori o njihovoj ličnosti. Kao što su sovjetski instruktori isticali, nema potrebe na njih trošiti vrijeme, oni se lako prepoznaju putem svog djelovanja i činjenice da se nalaze na platnom spisku drugih država i stranih organizacija.

Jedan od mogućih i poželjnih načina regulisanja ove pojave jeste zakonsko definisanje ovakvih organizacija i osoba kao stranih agenata, sa svim pravnim posljedicama koje takvo kategorisanje nosi sa sobom. Verzije ovog zakona su sastavni dio pravnog sistema kako Ruske Federacije, tako i Sjedinjenih Država[24][25] čime se jasno stavlja do znanja da je pravno regulisanje ove oblasti viđeno kao pitanje nacionalne bezbednosti unutar čega nema mjesta za liberalnu demagogiju koja pod izgovorom ljudskih prava ostavlja prostor negativnim uticajima.

Dok je savremene pandane grupama izdajnika relativno lako uočiti i do određene mjere izolovati, intelektualno i u individualnom pogledu, daleko opasnije su osobe koje je Bezmenov trebao da privuče i pretvori u prijatelje, osobe koje su već unutar političkog i društvenog sistema i koje zauzimaju bitne pozicije u različitim segmentima nacionalne strukture. Odličan primjer takve osobe, u kontekstu srpskog društva, jeste Nikola Samardžić, profesor na katedri istorije Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Najnoviji primjer autošovinizma dotičnog jeste podrška proustaškoj poruci na Tviteru koja opravdava Jasenovac kao odgovor na „srpsku vladavinu“, mitološku konstrukciju hrvatske elite iz koje su potekle sve hrvatske nesreće.[26] „Nazovi“ profesor Samardžić je od ranije poznat po svojim autošovinističkim stavovima kojima Srbe definiše kao „biološki otpad“ te pozivima na „denacifikaciju“ i promjenu „kulturnog koda“ Srbije s obzirom da Nikola gaji mišljenje da je zvanična politika Srbije u ratovima devedesetih bila zasnovana na genocidu.

Nije iznenađujuće niti posebno potresno da ljudska karikatura kao Samardžić postoji. U svakom narodu, bez obzira na istorijska iskustva i okolnosti, mogu se pronaći propale ličnosti koje su sposobne ostvariti se jedino putem mržnje prema sopstvenoj naciji, čime pretenduju na status intelektualne elite. Iako je Nikola Samardžić samo još jedna savremena varijacija na temu Efijalta iz Trahisa, problem se ogleda u činjenici da je on i dalje, pored svoje neskrivene mržnje prema Srbima, profesor na prestižnom beogradskom fakultetu i jedna od bitnih ličnosti katedre za istoriju. Identično ponašanje se može zateći i na univerzitetima u Sjedinjenim Državama gdje se sve što je američko posmatra kroz prizmu lošeg.

GDE SU IZVORI MORALA?
Viši obrazovni sistem, kakav je od sedamdesetih u Sjedinjenim Državama, igrao je, između ostalog, bitnu ulogu u širenju ateizma i posmatranju dotične pojave kao isključivo pozitivne.

Pokušaj da se religija i Bog uklone iz društva, ili pak obesmisle u toj mjeri da postanu potpuno odbojni stanovništvu, nisu samo proizvod zemalja Zapada, iako se savremeni Zapad trenutno ističe u promociji ateizma i sekularizacije svake sfere društva. Prije negoli su zapadne metropole i njihove elite na sebe preuzele poduhvat uklanjanja tog „opijuma za mase“ u posljednjih pola vijeka, isto su pokušale komunističke države u pokušaju ostvarenja svoje ideologije koju poznati ruski matematičar Igor Šafarević, u svome radu „Socijalistički fenomen“[27], vidi kao manifestaciju ljudske tendencije ka samouništenju podignute na stepen čitave vrste.

Jedno od najbitnijih pitanja koja se vežu uz religiju, kada se govori o njenom uticaju na postanak ili razvoj određenog društva, jeste problematika uzajamnog odnosa morala i religije. U naučnim okvirima rasprave oko ovog pitanja još uvijek traju i obično podrazumijevaju spektar mišljenja koja variraju od pretpostavke da moral i religija nemaju dodirnih tačaka te da se bez problema mogu posmatrati kao odvojeni fenomeni do gledišta koja čvrsto vezuju moral uz vjersku tradiciju i religiju. Jedan od trenutno najpopularniji zapadnih mislilaca, po profesiji klinički psiholog, Kanađanin Džordan Piterson smatra da je nemoguće zamjeniti religiju, u smislu funkcije izvora moralnih principa, sa zakonom.

Piterson to objašnjava postojanjem jaza između onoga što obuhvatamo zakonom i onoga što je nepoznato. Nešto mora da ispuni taj jaz, a zakon kao pravna forma nije sposoban to učiniti s obzirom da niti jedan zakon nije konačan, u smislu da je obuhvatio sve moguće okolnosti u svim mogućim situacijama unutar ukupnosti trajanja. Piterson ističe da se sam zakon poziva na nešto drugo, na nešto sa čime i zakon mora biti u skladu i što služi kao posrednik između samog slova zakona i onoga što je nepoznato. U posljednjih 2.000 godina, i više, to nešto je bila ideja Boga. U okviru rasprave vezane za ovo pitanje postoji značajan broj osoba koji misle drugačije, koji smatraju da je moguće moralni kod razviti iz humanizma ili pak da se moralni kod razvio putem evolucije te da je stariji od same religije.

Bez obzira koje mišljenje pojedinac prihvati kao istinito, ne može biti dvoumljenja da su u posljednja dva milenijuma religijski tekstovi imali ulogu izvora moralnih principa na kojima, još uvijek, počiva značajan broj ne samo evropskih već društava širom svijeta. Pitanje čime bi se mogli zamjeniti religijski, tj. hrišćanski, temelji savremenih evropskih država a da se pri tome ne naruše moralne norme koje služe kao stubovi nosači dotičnih društava se često postavlja, no odgovor ostaje nepoznat. Kada se govori o pojedinačnim društvima, jedna religija može biti zamjenjena drugom, no suština ostaje da osnovne norme moralnog ponašanja ne mogu biti odvojene od religijskog konteksta, posebno ako Deset Božijih zapovjesti posmatramo kao svojevrsni korijen daljem razvoju moralnih principa.

Ono što se može istaći kao najzanimljivije opažanje jeste činjenica da odstupanje od ponašanja koje bi mogli definisati kao moralno vodi ka nastanku degenerativnih društvenih procesa. Daleko liberalniji pristup intimnom odnosu između mladih osoba doveo je do stvaranja potrebe brzog zadovoljavanja potreba i razvitka ponašanja koje seksualnom aktu prilazi kao površnom činu koji treba da donese trenutno zadovoljenje te koji je u potpunosti razdvojen od emocija.

Posmatran kroz izvitoperenu prizmu feminističke ideologije, seksualni odnos sa što više partnera postaje sredstvo oslobađanja žene putem kojeg ona izražava svoju nezavisnost. Tokom devedesetih godina uzori mladim ženama širom svijeta bili su ženski likovi iz serija, filmova i knjiga čija osnovna karakteristika je bila veliki broj prolaznih seksualnih partnera. To je bila osnova ženske moći, prema kojoj su sve žene trebali težiti.

Ovakvo ponašanje dovelo je do transformacije osobe u objekat, kako iz muške tako i iz ženske perspektive. I muškarci i žene su počeli da gledaju jedni na druge kao na stvari koje su poželjne u toku jedne noći, a već sutra mogu biti zamjenjeni sa drugim, sličnim stvarima. Upitno je može li seksualni odnos biti odvojen od emocija te kakav uticaj na psihološki razvoj osobe ima intimni odnos koji se svodi na jedno veče. Istraživanja i životno iskustvo su pokazali da su veze daleko stabilnije i trajnije kada postoji emotivna povezanost među partnerima.

Prema istraživanju iz 2013. godine, koje se oslanjalo na rezultate Dunedin višedisciplinarne studije zdravlja i razvoja, postoji jasna korelacija između visokog broja partnera i zavisnosti od narkotika, alkohola te drugih opojnih sredstava. Vrijednost ove studije se ogleda u činjenici da je započeta sredinom sedamdesetih godina prošlog vijeka te je obuhvatala grupu od 1.000 djece koja su posmatrana u različitim fazama života, sve do svoje trideset druge godine.[28] Čak i kada su u obzir uzeti slučajevi ranijih psiholoških poremećaja, rezultati istraživanja su pokazali da se šansa za razvoj zavisnosti povećavala zajedno sa rastom broja seksualnih partnera. Ovaj odnos je posebno bio izražen kod žena.

Disfunkcionalan pristup pitanju seksualnosti, koji proizilazi iz odustajanja od ranije prihvaćenih moralnih principa, vodi ka različitim negativnim posljedicama koje su jasno uočljive unutar američkog društva. Ovde se ubrajaju, kao najupečatljiviji, propadanje bračne zajednice praćeno velikim brojem razvoda, broj abortusa koji se kreće u milionima, porast broja samohranih majki što negativno utiče na razvoj potomstva s obzirom da su istraživanja pokazala zdraviji i stabilniji razvoj djece u prisustvu oca i majke.[29] U Sjedinjenim Državama skoro 40 odsto djece je rođeno van bračne zajednice ili od strane samohranih majki.

Ovo su problemi od društvenog značaja koji doprinose rastakanju stabilnih temelja društvene zajednice, zasnovanih na moralnim principima. Problemi Zapada, te u većoj ili manjoj mjeri, i drugih društava širom svijeta, nisu ograničeni na tri fenomena koja smo se dotakli u kontekstu ovog teksta. U zavisnosti od specifičnih okolnosti, druge pojave, slične po svojoj prirodu, mogu mati veći ili manji uticaj. Jedna od dotičnih pojava je svakako nekritički pristup pojmu multikulturalnog društva, iako je korist od multikulturalizma upitna, kao što je autor istakao u ranijem tekstu pod naslovom „Krah zapadne liberalne utopije“.

Pored ideologije multikulturalizma svakako stoji ideologija homoseksualizma i LGBT prava čiji zagovornici već godinama zasnivaju svoju podršku ovim pojavama na temelju navodne prirodnosti datih fenomena, iako se dotična tvrdnja u potpunosti suprotstavlja biološkoj realnosti. Prateće pojave, kao što su nazadna „terapija“ blokade hormona za djecu koja tvrde da su transseksualna, samo upućuju na posrnuće sistema koji gubi sposobnost sagledavanja i definisanja kako stvarnosti tako i prostih prirodnih kategorija.

LEKCIJE ZA SRBIJU
Zahvaljujući nagriženosti američkog sistema, predsjednički izbori koji će biti održani u novembru ove godine ne garantuju promjenu putanje, čak i u slučaju novog mandata Donalda Trampa. Događaji iz prethodna dva mjeseca jasno su pokazali postojanje organizovanih grupa unutar SAD-a koje su neprijateljski nastrojene prema osnovnim principima američkog društva. Značajan broj gradova u Sjedinjenim Državama bilježi rast kriminaliteta dok se dešavanja u Portlandu mogu svrstati na par koraka od početnih faza građanskog rata, s obzirom da već više od pedeset dana ljevičarske grupe nasilnim putem pokušavaju da preuzmu kontrolu nad zgradama federalnih institucija. Ovim grupama se suprotstavljaju službenici federalnih bezbednosnih službi, no bez ikakve podrške gradskih vlasti koje su se otvoreno svrstale na stranu demonstranata.[30]

Polarizacija američkog političkog sistema je očigledna, što su radikalni elementi Demokratske stranke davno prepoznali. Dva mjeseca društvenih nemira koji su do sada uzeli skoro trideset života nemaju više nikakve veze sa Džordžom Flojdom ili policijskim nasiljem – u pitanju je čista borba za političku vlast i moć. Novembarski izbori sve više izgledaju kao mogući katalizator za dublju krizu. U slučaju da Tramp dobije novi mandat, autor je mišljenja da je realnije očekivati dalju eskalaciju sukoba. Ljevičarske radikalne grupe su već osjetile uticaj i moć koje imaju na društvo, te se u najmanju ruku mogu očekivati protesti širom zemlje ako sadašnji američki predsjednik izađe kao pobjednik.

S druge strane, ako Tramp izgubi, sve njegove pristalice mogu očekivati samo pogoršanje trenutnog stanja američkog društva, koje je već sada, počevši od medijskih kuća preko informacionih giganata pa sve do pojedinačnih političkih predstavnika sve više nastrojeno protiv porodičnih vrijednosti, protiv osoba koje imaju konzervativne stavove, protiv ličnih prava i privatnog vlasništva te sve više poprima obrise rasističkog društva nastrojenog protiv stanovnika evropskog porijekla. Po svemu sudeći, bez obzira na rezultate izbora, kriza će nastaviti da potresati Sjedinjene Države.

S obzirom na istorijat srpsko-američkih odnosa u posljednje tri decenije, Srbi nemaju mnogo razloga za simpatije prema trenutnim problemima kroz koje prolaze Sjedinjene Države. Svakako, od interesa za srpsku vlast i Srbe kao naciju morala bi biti sudbina srpske dijaspore u Americi, u slučaju dalje eskalacije sukoba, no prava vrijednost ovih dešavanja jeste u lekcijama koje se moraju izvući kako se slične stvari ne bi ponovile na srpskom nacionalnom prostoru.

________________________________________________________________________________

UPUTNICE:
[1]https://www.rt.com/op-ed/490575-america-riots-color-revolution/

[2]https://www.worldpoliticsreview.com/articles/21060/is-america-next-up-for-a-color-revolution

[3]https://www.baltimoresun.com/opinion/op-ed/bs-ed-op-0406-black-crime-20200403-lyiri4nzuvbuxks6i2h6mhirtq-story.html

[4]https://ucr.fbi.gov/crime-in-the-u.s/2016/crime-in-the-u.s.-2016/tables/expanded-homicide-data-table-3.xls

[5]https://www.ojjdp.gov/ojstatbb/crime/ucr.asp?table_in=2

[6]https://www.statista.com/statistics/585152/people-shot-to-death-by-us-police-by-race/

[7]https://www.dallasnews.com/news/investigations/2019/07/31/you-re-gonna-kill-me-dallas-police-body-cam-footage-reveals-the-final-minutes-of-tony-timpa-s-life/

[8]https://www.youtube.com/watch?v=We6Qr9-dDn8

[9]https://www.theatlantic.com/photo/2016/11/not-my-president-thousands-march-in-protest/507248/

[10]https://www.nbcnews.com/politics/donald-trump/not-my-president-s-day-thousands-plan-anti-trump-rallies-n722586

[11]https://www.businessinsider.com/not-my-president-anti-trump-protests-new-york-los-angeles-chicago-fourth-day-night-2016-11