PISjournal – Usred povećanih tenzija između Kine i Japana oko spornih ostrva i Tajvana, ministri odbrane dvije zemlje su dogovorili uspostavljanje crvene linije kao mehanizam komunikacije za rješavanje potencijalnih kriza i izbjegavanje incidenata, pišu svjetski mediji.
Kao u vrijeme Hladnog rata
Japan i Kina saglasili su se da uspostave vojnu crvenu liniju u hladnoratovskom stilu između dvije zemlje usred tenzija oko Tajvana i ostrva u blizini Okinawe, ističe The Times.
Ministri odbrane Japana i Kine, Nobuo Kishi i Wei Fenge, u ponedjeljak, 27. decembra, na video konferenciji su razgovarali o pitanjima regionalne bezbjednosti, kao i o opasnosti od incidenta između snaga dvije zemlje.
To je, ukazuje londonski list, bio prvi razgovor između ministara odbrane dvije zemlje i trajao je više od dva sata, duže nego što je bilo predviđeno.
Prema saopštenju kineskog ministarstva odbrane, Wei je rekao da dvije strane treba da povećaju razmjene na visokom nivou i praktičnu saradnju, zajednički upravljaju rizicima, spriječe eskalaciju sukoba i unaprijede saradnju u oblasti odbrane. On je također rekao da će Kina čuvati svoj teritorijalni suverenitet i pomorska prava i interese u Istočnom kineskom moru i nad ostrvima Diaoju, poznatim u Japanu kao ostrva Senkaku.
Kishi je, s druge strane, istakao značaj mira i stabilnosti u Tajvanskom moreuzu i izrazio zabrinutost zbog ulaska kineskih brodova u teritorijalne vode oko ostrva Senkaku u prefekturi Okinava.
Ta nenaseljena ostrva pod kontrolom Japana, ističe The Times, izvor su spora Tokija i Pekinga od 2012. godine, kada ih je japanska vlada kupila od privatnog vlasnika. Kina dugo tvrdi da polaže pravo na suverenitet nad ostrvima.
Crvena linija Washington–Moskva, uspostavljena 1963. godine poslije kubanske raketne krize, bila je ikona Hladnog rata, mada u stvarnosti nikada nije bilo telefonske linije, već je prvo bio teleprinter, zatim faks, a onda bezbjedan sistem elektronske pošte 2008. godine, ukazuje The Times, dodajući da još nije odlučeno kakav će oblik imati specijalna vojna veza Japan–Kina.
Bez značajnog napretka?
Iako je, prema japanskim zvaničnicima, dogovorena crvena linija kao vanredni mehanizam komunikacije za rješavanje potencijalnih kriza oko spornih ostrva i Tajvanskog moreuza, osobe upoznate sa razgovorima upozoravaju da posljednji znak dogovora možda ne predstavlja značajan napredak u vrijeme povećanih tenzija, piše The Financial Times.
Ministri su, prema saopštenju japanskog ministarstva odbrane, dogovorili “blagovremeno uspostavljanje” crvene linije između dvije vojske kako bi se poboljšala efikasnost pomorskog i vazdušnog komunikacionog mehanizma, sistema uspostavljenog 2018. godine za sprječavanje nenamjernih sukoba.
S druge strane, kinesko ministarstvo nije direktno spomenulo posebnu liniju, mada je navelo da postoji potreba za jačanjem veze i komunikacije između dva ministarstava odbrane.
Kina već ima sa SAD-om vojnu liniju za krize, ali se Washington, kako navodi list, ove godine žalio da su pozivi često bez odgovora. Američki stručnjaci kažu da su kanali komunikacije u kriznim situacijama u prošlosti prekidani tokom kritičnih situacija.
Kina i Japan više od jedne decenije raspravljaju o crvenoj liniji, ukazuje The Financial Times, dodajući da su dvije strane dogovorile njeno uspostavljanje 2007. godine, ali da nisu uspjele da finalizuju detalje.
Osoba upoznata s razgovorom Kishija i Weija rekla je da je telefonski razgovor između kineskog predsjednika Xi Jinpinga i Fumija Kishide, ubrzo nakon što je japanski premijer preuzeo dužnost u oktobru, označio kratkotrajno otopljavanje u odnosima.
Xi je rekao da bi rivali trebali da nastave “prijateljske i kooperativne” odnose uoči 50. godišnjice njihovog ponovnog uspostavljanja diplomatskih odnosa 1972. godine, ali su nastavljeni redovni kineski upadi kod ostrva Senkaku, dok je kineska vlada bila ljuta zbog Kishidine kritike tih aktivnosti, kao i politike Pekinga u Hongkongu i Xinjiangu na regionalnom samitu krajem oktobra.
Zabrinutost Tokija zbog Tajvana
Japan upravlja ostrvima, poznatim kao Senkaku u Japanu i Diaoju u Kini od 1972. godine, ali tenzije oko tog lanca, 1.900 kilometara jugozapadno od Tokija, tinjaju godinama, ukazuje CNN, ističući da Kina sve češće šalje svoje brodove, uključujući brodove obalske straže do tih ostrva, što Tokio smatra osporavanjem njegovog međunarodno priznatog suvereniteta nad njima.
Dok je japansko ministarstvo poslije razgovora saopštilo da je Kishi rekao da je Japan ozbiljno zabrinut zbog takvih aktivnosti kineske Narodnooslobodilačke vojske i brodova obalske straže, Kina je u svom saopštenju ostala pri svojim pretenzijama na suverenitet nad ostrvima.
Iako su ostrva Senkaku / Diaoju godinama u centru tenzija između Japana i Kine, Tokio pokazuje sve veću zabrinutost zbog situacije oko Tajvana, ostrva sa samoupravom na 200 kilometara od istočne obale Kine, ali i samo 110 kilometara od južnog japanskog ostrva Jonaguni u prefekturi Okinawa.
Vladajuća Komunistička partija Kine nastavlja da gleda na Tajvan kao na neodvojivi dio svoje teritorije uprkos tome što ga nikada nije kontrolisala. S druge strane, ukazuje CNN, Japan, koji je kontrolisao Tajvan od 1895. godine do kraja Drugog svjetskog rata, smatra da to ostrvo ima centralni značaj za njegovu nacionalnu bezbjednost.
Tokio je u julu objavio svoju godišnju odbrambenu bijelu knjigu sa do sada najsnažnijim formulacijama o Tajvanu, navodeći da je “stabilizacija situacije oko Tajvana važna za bezbjednost Japana” i Kishi je tada rekao da situaciju treba pratiti s “osjećajem krize”. U intervjuu za CNN u septembru iznio je detalje, ističući da je “ono što se dešava na Tajvanu direktno povezano sa Japanom”, pošto se 90% energije koju Japan koristi uvozi preko oblasti oko Tajvana.
Internacionalizacija spornog pitanja
Japan je zauzeo čvrst stav po pitanju spornih ostrva u Istočnom kineskom moru, ocjenjuje Newsweek, ukazujući da je ministar odbrane Kishi dio frakcije vladajuće stranke koja je odlučno protajvanska i stoga otvoreno skeptična u vezi sa namjerama Kine prema demokratskom ostrvu, za koje Peking takođe tvrdi da je dio njegove teritorije.
Povezivanje bezbjednosti Tajvana sa bezbjednošću Japana bila je tema ove godine, otkako se, kako navodi američki časopis, prethodni premijer Yoshihide Suga sastao s predsjednikom SAD-a Joe Bidenom u Bijeloj kući u aprilu.
Internacionalizaciju višedecenijske pat pozicije oko Tajvanskog moreuza neki japanski komentatori ocjenjuju kao Sugino najveće spoljnopolitičko dostignuće tokom njegovog kratkog vremena na funkciji.
Japanska novinska agencija Kjodo izvjestila je 27. decembra, na dan kada su razgovarali ministri odbrane dvije zemlje, da su japanske odbrambene snage održale vježbe na udaljenom ostrvu kako bi simulirale oružani napad na sporna ostrva Senkaku, koji bi, kako ukazuje Newsweek, prema bezbjedonosnom sporazumu SAD-a i Japana pokrenuo američki odgovor.
Tabloid Komunističke partije Kine Global times, opisao je te vježbe kao “pokazivanje desničarskih militarističkih ambicija Japana i njegovog neuspjeha da razmotri historiju”, dodajući da je taj potez “očigledno bila provokacija usmjerena na Kinu”.
vojnu crvenu liniju vojnu crvenu liniju vojnu crvenu liniju vojnu crvenu liniju
