Sanadin Voloder
PISjournal – Cionistički entitet nakon posljednje serije priznanja palestinske države ušao je u svoju najmračniju realnost.
Nakon što je Palestina kao država priznala preko 80% članica UN-a više ne možemo govoriti da najduži sukob u novoj historiji polarizira svijet.
Naime, nova stvarnost je da su oni koji ne žele ili ne smiju priznati Palestinu u manjini i da njihova argumentacija više nije dominantan narativ u svijetu.
U petak je Benjamin Netanyahu održao ljutit i prkosan govor u UN-u, nazivajući priznanje palestinske države od strane Velike Britanije, Francuske, Kanade, Portugala i Australije „čistim ludilom“ i nagradom za terorizam.
On se obraćao u praznoj sali, ali izraelski komentatori su našli izgovor za taj bojkot. Oni smatraju da je govor bio usmjeren na jednu dvije publike koje su važne Netanyahuu: njegovu političku bazu u Izraelu i predsjednika Donalda Trumpa.
Bojkot na svim poljima
Izrael postaje sve izolovani na svjetskoj sceni dok agresija i humanitarna kriza u Gazi traju, a negativne reakcije se šire na ekonomsku, kulturnu i sportsku scenu.
Međunarodna osuda je porasla kako je Izrael najavio kopneni napad na grad Gazu i izveo napad na rukovodstvo Hamasa na tlu Katara. Sve navedeno se dešava nakon što je nezavisna istraga UN-a prvi put zaključila da je Izrael počinio genocid nad Palestincima u Gazi. Taj stav odražava zaključke drugih stručnjaka za genocid i grupu za ljudska prava, ali koji je izraelska vlada odbacila.
Prošle sedmice, Evropska unija, najveći trgovinski partner Izraela, predložila je sankcije kojima bi se djelomično suspendovao sporazum o slobodnoj trgovini s Izraelom, ako ih odobre države članice EU. Nekoliko zapadnih zemalja već je uvelo ciljane sankcije protiv određenih izraelskih pojedinaca, naseljenika i organizacija koje podržavaju nasilje na okupiranoj Zapadnoj obali.
Globalno negodovanje pogađa izraelsku ekonomiju i na druge načine. Međutim, posljedice za Izrael daleko prevazilaze simboliku i ne mogu se neutralizirati aneksijama. Ovaj val priznanja vjerovatno će povećati antiizraelsko raspoloženje globalno, ubrzavajući povlačenje investicija i bojkote. I upravo one vlade koje su nastojale riješiti domaći pritisak u kontekstu izraelske agresije objavljivanjem priznanja bit će pod većim pritiskom da uvedu formalne sankcije. Evropska unija je najveći investitor u Izraelu, godišnje doprinoseći izraelskoj ekonomiji gotovo dvostruko više nego Sjedinjene Američke Države.
Ipak, nova realnost koju predstavlja val priznanja mogla bi natjerati Njemačku i Italiju da ukinu svoj veto. U takvom scenariju, Izrael bi mogao izgubiti sporazum o slobodnoj trgovini s EU, kao i pristup istraživačkom programu Horizont Evropa vrijednom 100 milijardi dolara, vodećem fondu EU za istraživanje i inovacije. Izrael je glavni korisnik programa, ali od početka godine stopa odobravanja projekata s izraelskim saradnicima već je pala za 68,5 posto. U maju je David Harel, predsjednik Izraelske akademije nauka i humanističkih nauka, rekao da bi potpuno isključenje Izraela bila „smrtna presuda za izraelsku nauku“.
Izrael se također suočava s djelotvornim ili potpunim embargom na oružje od strane Francuske, Italije, Holandije, Španije, Ujedinjenog Kraljevstva i drugih zbog svojih postupaka u Gazi.
Priznanje kapitulacije
Negativne reakcije su bile toliko oštre da je i sam izraelski premijer Benjamin Netanyahu priznao ranije ovog mjeseca, upozoravajući da se Izrael suoči sa „vrstom izolacije“ koja bi mogla trajati godinama, dodajući da zemlja nema drugog izbora nego da se samostalno drži svojih snaga. Netanyahu je rekao da će Izrael morati dalje razvijati svoju industriju oružja i prilagođavati svoju ekonomiju kako bi postao manje ovisan o vanjskoj trgovini. Kasnije je pokušao da umanji značaj tih komentara, rekavši da je govorio samo o odbrambenoj industriji.
Kako agresija eskalira, Izrael također trpi udarce u sferi kulture i muzike.
Emiteri u nekoliko evropskih zemalja, uključujući Irsku, Holandiju i Španiju, rekli su da će bojkotovati takmičenje za pjesmu Eurosonga ako Izraelu bude dozvoljeno da učestvuje 2026. godine.
Izraelski emiter KAN 11 usprotivio se tome, rekavši da će nastaviti sa odabirom izraelskog takmičara za 2026. godinu tvrdeći da muzička proslava „ne bi trebala postati politizirana“. Evropska radiodifuzna unija, organizator Eurosonga, saopštila je da će zemlje članice u novembru glasati o tome koje zemlje mogu učestvovati sledeće godine. Izrael je dio Eurosonga od 1973. godine.
Muzički festival u Gentu, u Belgiji, nedavno je otkazao koncert Minhenske filharmonije, koji je trebao nastupiti s izraelskim dirigentom Lahavom Shanijem. Festival je u saopštenju naveo da se “Šani nekoliko puta u prošlosti zalagao za mir i pomirenje, ali… nismo u mogućnosti da pružimo dovoljno jasnoće o njegovom stavu prema genocidnom režimu u Tel Avivu”.
U Hollywoodu, hiljade filmskih stvaralaca, glumaca i radnika filmske industrije obećali su da neće sarađivati s izraelskim filmskim institucijama „koje su umiješane u genocid i aparthejd protiv palestinskog naroda“. Među potpisnicima su Olivia Colman, Emma Stone, Andrew Garfield i Hannah Einbinder, koja je nedavno dospjela na naslovnice završivši svoj govor prilikom primanja nagrade Emmy riječima „oslobodite Palestinu“.
Ni sport nije ostao imun. Biciklizam, šah, evropska fudbalska takmičenja su postali poligoni za bojkot Izraela.
Izraelski mediji nedavno su objavili o strahovima da bi Izrael mogao biti u opasnosti od suspenzije iz evropskih fudbalskih takmičenja. U avgustu je UEFA kritikovana nakon što je na terenu uoči finala Superkupa istaknut transparent na kojem je pisao „Prestanite ubijati djecu, prestanite ubijati civile“, bez konkretnog spominjanja Izraela ili bilo koje druge nacije. Izraelski ministar kulture i sporta Miki Zohar rekao je da su on i drugi izraelski zvaničnici „intenzivno radili“ iza kulisa „kako bi blokirali inicijativu za izbacivanje Izraela iz UEFA-e“.
Nekoliko fudbalera Premijer lige, uključujući zvijezdu Liverpoola Mohameda Salahu, također su se izjasnili protiv rata u Gazi i pozvali na solidarnost s palestinskim narodom.
Čeka li Izrael sudbina Južne Afrike?
Ekonomski i kulturni otpor Izraelu izazvao je poređenja pritiskom koji je vršen na Južnoj Afriku tokom ere rasne presije aparthejda.
Između 1950-ih i 1990-ih, Južna Afrika se suočila sa snažnim pokretom bojkota koji je, malo po malo, pretvorio u izopćenika. Južnoafrički proizvodi su povučeni iz trgovine prehrambenih proizvoda na Zapadu, aktivisti su pozivali na dezinvestiranje i izlazak iz banaka, a mnogi muzičari su svirali u državi aparthejda. Sportski bojkot je doveo do isključenja Južne Afrike iz međunarodnih sportskih takmičenja poput kriketa i na kraju ragbije.
Izraelska vlada se također suočila s brojnim protivljenjem unutar zemlje, s redovnim protestima protiv rata i široko rasprostranjenim pozivima za postizanje primirja kako bi se vratili kući taoci koje su militanti Hamasa zarobili u svom napadu na Izrael 7. oktobra 2023. godine.
U međuvremenu, tokom protekle dvije decenije, palestinska kampanja civilnog društva, nazvani pokret Bojkot, dezinvestiranje, sankcije (BDS), pokušavala je replicirati uticaj južnoafričkog bojkota protiv aparthejda. Nakon godina marginalnog uspjeha, pokret je dobio više pažnje i podrške od početka agresije na Gazu.
Bojkot Izrael u UN-u
Nekoliko zapadnih zemalja formalno je priznalo palestinsku državu prije Generalne skupštine UN-a, uključujući zemlje s velikim diplomatskim uticajem poput Kanade, Francuske i Ujedinjenog Kraljevstva.
Analiza ključnih glasova Generalne skupštine UN-a o rezolucijama vezanim za izraelsko-palestinske odnose između 2017. i 2025. godine, koju je proveo Robert Satloff, izvršni direktor Washingtonskog instituta za bliskoistočnu politiku, otkrio je da neki od dugogodišnjih branitelja Izraela mijenjaju stranu.
Broj država koje su formalno uzdržane od glasanja Generalne skupštine UN-a u vezi s Izraelom – što se općenito smatra pasivnom podrškom toj zemlji – opada.
U međuvremenu, izvještaj Komisije UN-a o genocidu u Gazi ponovo je privukao pažnju na istragu Međunarodnog krivičnog suda o situaciji u Državi Palestini, a istraga preporučuje da tužioci ispitaju genocid kao dio tog slučaja.
Izdavanje naloga za hapšenje Netanjahuea od strane Međunarodnog krivičnog suda prošle godine već je ozbiljno ograničilo njegova putovanja izvan Izraela. Netanyahuov let na sastanak UN-a u New Yorku ove sedmice išao je zaobilaznom rutom – manevrirajući oko francuskog i španskog vazdušnog prostora – u očiglednom pokušaju da izbjegne zemlje koje bi mogle da sprovedu neriješen nalog za hapšenje protiv njega zbog navodnih ratnih zločina.
Uprkos očiglednom padu podrške drugih zemalja, Sjedinjene Države i dalje čvrsto glasaju uz Izrael.
Takav odnos vodi u izolaciju i Ameriku, a postavlja se pitanje kada će se Trampova administracija moći nositi domaćim i međunarodnim pritiskom ili će se ustrajati u besmislenoj politici podrške cionističkom režimu.
Ekskluzivno PISjournal
