PISjournal – Trumpov kontroverzni plan da okonča rat u Ukrajini sporazumom sa svojim ruskim kolegom Vladimirom Putinom zabrinuo je evropske lidere. Američki državni sekretar Mark Rubio sastao se u utorak s ruskom delegacijom u Saudijskoj Arabiji, gdje je razgovarao o okončanju rata u Ukrajini.Rubio je sastanak opisao uspješnim.
Sastanak u Rijadu uslijedio je nakon što je američki predsjednik prošle sedmice u telefonskom razgovoru sa ruskim liderom pristao da unaprijedi pregovore o Ukrajini bez uključivanja evropskih saveznika Vašingtona. Trump je rekao da bi se mogao sastati sa Putinom u Saudijskoj Arabiji. Susret Rubia i ruskog ministra vanjskih poslova Sergeja Lavrova bio je prvi sastanak najviših američkih i ruskih diplomata od početka rata 2022. godine.
Prepuštanje Evrope samoj sebi
Povratak Donalda Trumpa na vlast naglašava potrebu evropskih zemalja da ojačaju svoje odbrambene sposobnosti. Više od 75 godina NATO i Sjedinjene Države obezbjeđuju sigurnost Evropi. Međutim, danas bi se novi američki predsjednik mogao povući iz ovih garancija i sam napustiti Evropu. Trump je otvoreno kritikovao NATO kao transatlantsku alijansu i u više navrata tvrdio da evropske zemlje žive na grbači SAD-a.
Američki izgovor za pritisak na NATO je to što, prema njegovim riječima, evropske zemlje ne doprinose dovoljno budžetu NATO-a i što najveći dio troškova ove vojne organizacije pada na SAD. Države članice NATO-a su se 2014. godine obavezale da će doprinijeti najmanje 2 posto svog BDP-a u vojni budžet NATO-a, ali sada, više od 10 godina kasnije, samo 23 od 32 članice NATO-a ispunile su svoju obavezu. Istovremeno, Trump je pozvao članice NATO-a da izdvajaju 5 posto svog BDP-a u budžet NATO-a, zadatak koji nijedna članica NATO-a još nije ispunila.
Šta može uraditi Evropa?
Kada se Amerikanci otvoreno upuštaju u pregovore sa Rusijom o Ukrajini i čak ne pozivaju ukrajinske zvaničnike ili bilo koje evropske zvaničnike na pregovore, oni šalju poruku da Vašington od sada neće činiti ništa za sigurnost Evrope. S druge strane, glavni strah Evrope je mogućnost napada Rusije izvan Ukrajine i drugih evropskih zemalja, jer medijski izvještaji također ukazuju da SAD razmišlja o povlačenju dijela svojih trupa iz Evrope. Ova situacija je pokrenula alarm za evropsku sigurnost. Sada će Evropa imati nekoliko opcija prije nego što se odvoji od Sjedinjenih Država.
Evropska vojska: Neke evropske zemlje stavile su na dnevni red vojnu i stratešku autonomiju s ciljem izgradnje vlastite vojne moći dovoljne za smanjenje ovisnosti o SAD-u. U proteklih osam godina, programi Evropske unije počeli su da razvijaju vojne kapacitete i moć. Neke zemlje, poput Francuske, vide odbrambene napore predvođene EU kao svoj cilj u stvaranju jedinstvene i nezavisne evropske vojske kao alternative SAD-u i pokušavaju da krenu ka formiranju jedinstvene evropske vojske.
U izvještaju, časopis Foreign Policy opisao je francuski prijedlog za formiranje jedinstvene evropske vojske kao oblik francuskog oportunizma i naveo da Francuska ima dugu historiju oportunističkog gledanja na krize u Evropi. Ono zbog čega Francuzi izgledaju tako oportunistički je njihova golistička (general De Gol, bivši francuski predsjednik) želja da vode Evropu i koriste Evropsku uniju kao sredstvo za služenje francuskim interesima. Istovremeno, Pariz nije voljan odustati od svojih interesa, kao što je pretvaranje francuskog sjedišta u Vijeću sigurnosti UN-a u zajedničko sjedište EU ili obraćanje pažnje na interese drugih evropskih vlada. Na primjer, Francuska insistira da se odbrambeni budžet EU dodijeli samo evropskim vojnim kompanijama, koje su uglavnom francuske, a to podriva interese stanovnika Sjeverne i Istočne Evrope, jer bi te zemlje postale ekskluzivni kupci francuskog oružja.
Regionalne veze: Druge evropske zemlje, poput Njemačke, nastoje ojačati vojne kapacitete Evrope kroz transatlantske veze. Kaja Kallas, visoka predstavnica EU za vanjsku politiku i bezbjednost, rekla je da ono što je potrebno nije evropska vojska, već 27 evropskih armija koje mogu efikasno da rade zajedno u odbrani Evrope. U ovom slučaju, čini se da zemlje poput Njemačke u Evropi pokušavaju krenuti ka trans-zapadnim odbrambenim i vojnim savezima. Ranije su njemački zvaničnici čak govorili o mogućnosti pregovora sa Rusijom.
Evropski izazov za vojnu nezavisnost
Iako ljudi poput generalnog sekretara NATO-a Marka Ruttea zagovaraju unapređenje evropske odbrambene moći ili neku vrstu evropskog NATO-a, s obzirom na realnost na terenu, oni nisu optimisti. Na nedavnom sastanku NATO-a, Rutte je rekao da je za izgradnju pune evropske odbrambene nezavisnosti potrebno najmanje 15 godina. Evropski vojni stručnjaci sugerišu da nezavisnost u oblasti odbrane zahtijeva da sve evropske zemlje izdvajaju najmanje do 8 posto svog BDP-a za vojnu potrošnju, dok je trenutno taj iznos do 2 posto. Stoga se čini da je evropska odbrambena nezavisnost težak put i daleko od toga da se može lako ostvariti.
Ekskluzivno PISjournal
